Mapy batymetryczne – co to jest?

Batymetria to tak właściwie nauka, z kategorii hydrologii, zajmująca się pomiarami głębokości mórz, cieków i zbiorników wodnych, a także ich prezentacją graficzną w postaci wykonanych właśnie map batymetrycznych, przekrojów oraz trójwymiarowych numerycznych modeli dna.

Co tak właściwie jesteśmy w stanie uzyskać po pomiarach batymetrycznych?

Pomiary batymetryczne są stosowane w momencie, kiedy chcemy na przykład opracować:

• przekrój poprzeczny i podłużny cieków wodnych,
• model dna zbiornika wodnego w postaci numerycznej,
• mapę batymetryczną w postaci izobat, czyli izolinii łączących punkty o tej samej głębokości,
• mapę oraz model przedstawiający ukształtowanie dna zbiorników oraz cieków wodnych z uwzględnieniem zróżnicowania głębokości poszczególnych obszarów.

Jeżeli chcielibyśmy porównać mapę batymetryczną do innej dostępnej powszechnie mapy, aby móc zwizualizować poprawnie jej faktyczny cel i wygląd, to takim jej ziemskim powierzchniowym odpowiednikiem jest mapa topograficzna ukazująca ukształtowanie terenu i wysokości kuli ziemskiej różnych punktach geograficznych.

Czy wykonywaniem takich dokumentów, jak plany batymetryczne jezior, zajmuje się jakiś specjalista?

Oczywiście, że tak. Wszelkie pomiary batymetryczne wykonywane są przez specjalistów posiadających specjalistyczny sprzęt geodezyjny. Niestety w Polsce nie znajduje się zbyt wiele firm, które się tym zajmują, więc umawianiem terminów trzeba zająć się odpowiednio wcześnie.

W jakim celu powinienem się zdecydować na skorzystanie z usługi mapowania batymetrycznego?

A więc jak już wcześniej zostało wspomniane, mapy batymetryczne jezior, czy innych cieków wodnych sporządzane są w celu poznania dokładnej głębokości oraz ukształtowania dna danego zbiornika wodnego, takie dane są sporządzane w postaci map warstwicowych lub modeli numerycznych, najczęściej więc będą one wykorzystywane w działalności gospodarki wodnej, w szczególności podczas budowy portów, obiektów transportu morskiego, śródlądowego, turystycznego oraz przy budowie obiektów obronnych na wodzie. Pisząc o obiektach obronnych warto wspomnieć o tym, jak niezwykle ważne jest zachowanie bezpieczeństwa żeglugi morskiej, a dodatkowo przy inwestycjach mających na celu zachowanie wszelakiego bezpieczeństwa dzięki wykonaniu mapy batymetrycznej można zabezpieczyć pewne obszary przed powodzią, budując zbiorniki retencyjne. Mapa batymetryczna jest także niezwykle cenna dla poszukiwaczy archeologicznych, ponieważ dzięki wykonaniu takich map łatwiej jest im określić położenie na przykład zatopionych okrętów z okresów wojny.

Czym tak właściwie wykonuje się takie pomiary?

Głównym urządzeniem jakie obecnie wykorzystuje się do wykonywania pomiarów batymetrycznych to echosonda. Niestety urządzenia wykorzystywane w środowisku lądowym w żaden sposób się nie nadają do wykonywania jakichkolwiek pomiarów w środowisku wodnym. Echosondy są niezwykle precyzyjne, dzięki niezwykłemu rozwojowi techniki w pomiarach głębokości, bo do jeszcze całkiem niedawna, takie precyzyjne pomiary nie mogły być tak dobrze wykonywane. Wysoka jakość urządzenia oparta jest na akustycznej metodzie badawczej, która jest niezwykle precyzyjna w określaniu głębokości. Obecnie wykorzystuje się echosondy o stosunkowo niskiej częstotliwości około 12 kHz – 50 kHz, średniej częstotliwości 70 kHz – 150 kHz, oraz o wysokiej częstotliwości powyżej 200 kHz.

W momencie, kiedy chcemy uzyskać pogląd na głębiny morskie musimy wykorzystać echosondę z przetwornikiem, wtedy takie urządzenia są montowane na okrętach badawczych, dane są kumulowane, a następnie są one przetwarzane i tworzone są mapy kartograficzne mórz i oceanów. Jeżeli jednak na celowniku mamy mniejsze zbiorniki wodne czy rzeki możemy wykorzystać sprzężone ze sobą tachimetry elektroniczne lub GPS oraz sonary czy jednopunktowe echosondy ultradźwiękowe.

Wszelkie pomiary zbiorników wodnych wykonywane są przy użyciu łodzi, a jeżeli mamy na myśli większe obiekty wodne, to wykorzystuje się okręty, a nawet kilka. Wykonywanie pomiarów do wykonywania map batymetrycznych nie należy do jednych z najłatwiejszych, ale jeżeli znajdziemy odpowiednich ludzi, którzy zajmują się tym zawodowo, nic nie będzie stanowiło dla nich przeszkody w poprawnym i szybkim wykonaniu swojej pracy. W wyniku wykonywania wielu pomiarów możemy uzyskać taki dokument jak: mapa batymetryczna jezior. W Polsce niewiele mamy takich specjalistów, zatem ceny na pewno nie będą należały do najniższych oraz terminy mogą być stosunkowo wydłużone, jednak jeżeli zależy nam na rzetelnym wykonaniu takich pomiarów nie ma powodów, aby oszczędzać i się spieszyć, właściwe wykonanie danej pracy nie zawsze idzie w parze z szybkością i taniością wykonania usługi.